สิ่งสำคัญที่ควรทราบ

นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก เราสนับสนุนคำแนะนำขององค์การอนามัยโลกในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวในช่วง 6 เดือนแรกของชีวิต จากนั้นเริ่มให้อาหารเสริมตามวัยที่ปลอดภัยอย่างเหมาะสมร่วมกับนมแม่จนครบ 2 ปี หรือนานกว่านั้น การได้รับโภชนาการที่ดีและสมดุลของมารดาในช่วงให้นมบุตรจึงมีความสำคัญยิ่ง  ทั้งนี้ หากมีความจำเป็นต้องใช้นมผสม ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพก่อนตัดสินใจ และควรปฏิบัติตามข้อแนะนำในการเตรียมและการใช้อย่างระมัดระวังเพื่อสุขภาพที่ดีของลูกรัก


โภชนาการที่ดีควบคู่กับการส่งเสริมพัฒนาการในแต่ละช่วงวัย คือ รากฐานสำคัญสำหรับการเจริญเติบโตของลูกรัก ไฮ-แฟมิลี่คลับ พร้อมเคียงข้างคุณแม่ ด้วยข้อมูลด้านโภชนาการและพัฒนาการที่เป็นประโยชน์ เพื่อสนับสนุนคุณภาพชีวิตที่ดีของทั้งคุณแม่และลูกรัก

เด็กขาดสารอาหาร: อาการ สาเหตุ และการดูแลอย่างถูกวิธี

เลือกอ่านตามหัวข้อที่ต้องการ

ภาวะเด็กขาดสารอาหารคืออะไร?

สาเหตุที่ทำให้เด็กขาดสารอาหาร

เด็กวัยไหนเสี่ยงขาดสารอาหารมากที่สุด?

วิธีป้องกันและดูแลเด็กที่เสี่ยงขาดสารอาหาร

อาหารแนะนำสำหรับเด็กที่ขาดสารอาหาร

เมื่อลูกมีอาการเข้าข่ายขาดสารอาหาร ควรทำอย่างไร?

คำถามที่พบบ่อย

จะรู้ได้อย่างไรว่าลูก ขาดสารอาหาร

PEM ย่อมาจากอะไร

รู้ได้ยังไงว่าขาดสารอาหาร

สรุป

ภาวะขาดสารอาหารในเด็กเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการทั้งทางร่างกายและสมองของลูก หากไม่ได้รับการดูแลอย่างถูกต้อง อาจนำไปสู่ภาวะเจ็บป่วยเรื้อรัง หรือแม้แต่เสียชีวิตในกรณีที่รุนแรง ในบทความนี้จะพาไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะเด็กขาดสารอาหาร พร้อมแนวทางดูแลอย่างเหมาะสมที่พ่อแม่สามารถนำไปใช้ได้จริง

 

ภาวะเด็กขาดสารอาหารคืออะไร?

ภาวะขาดสารอาหารในเด็ก (Malnutrition) หมายถึง ภาวะที่ร่างกายได้รับพลังงานหรือสารอาหารที่จำเป็นไม่เพียงพอ ซึ่งอาจเกิดจากการกินน้อย กินอาหารไม่ครบ 5 หมู่ หรือร่างกายดูดซึมสารอาหารได้ไม่ดี ส่งผลให้เด็กมีน้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์ ส่วนสูงไม่สมวัย หรือขาดวิตามินและแร่ธาตุบางชนิด เช่น ธาตุเหล็ก สังกะสี หรือวิตามินเอ

 

สาเหตุที่ทำให้เด็กขาดสารอาหาร

  • กินอาหารไม่เพียงพอ หรือเลือกกินเฉพาะบางชนิด ทำให้ขาดสารอาหารสำคัญ
  • ป่วยเรื้อรัง เช่น โรคระบบทางเดินอาหาร ลำไส้อักเสบ ทำให้ดูดซึมอาหารได้น้อย
  • เศรษฐกิจหรือสภาพความเป็นอยู่ เช่น ครอบครัวมีรายได้น้อย ขาดแคลนอาหาร
  • ขาดความรู้เรื่องโภชนาการ พ่อแม่บางคนอาจไม่รู้ว่าเด็กต้องการสารอาหารอะไรในแต่ละวัย

 

เด็กวัยไหนเสี่ยงขาดสารอาหารมากที่สุด?

เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี โดยเฉพาะช่วงแรกเกิดถึง 2 ปี ถือเป็นช่วงวิกฤต เพราะเป็นช่วงที่ร่างกายและสมองกำลังเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว หากได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ อาจส่งผลระยะยาวทั้งทางร่างกายและสติปัญญา

 

วิธีป้องกันและดูแลเด็กที่เสี่ยงขาดสารอาหาร

  • ให้ลูกกินอาหารที่มีประโยชน์ ครบ 5 หมู่
  • เน้นอาหารสด ปรุงใหม่ หลีกเลี่ยงอาหารสำเร็จรูป
  • ให้ลูกกินข้าวร่วมกับครอบครัว เพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการกิน และทำให้น้องสนใจ หรืออยากที่จะลองกินอาหารชนิดใหม่ๆ ที่หลากหลายมากขึ้น
  • หมั่นชั่งน้ำหนักและวัดส่วนสูง เพื่อติดตามการเจริญเติบโต โดยสามารถเทียบน้ำหนัก-ส่วนสูงจากกราฟในสมุดบันทึกสุขภาพประจำตัวของน้อง
  • หากลูกไม่กินอาหารหรือเบื่ออาหารบ่อย ควรปรึกษากุมารแพทย์
img

 

อาหารแนะนำสำหรับเด็กที่ขาดสารอาหาร

  • โปรตีน: ไข่ เนื้อปลา เต้าหู้ ช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ
  • คาร์โบไฮเดรต: ข้าว กล้วย มันฝรั่ง เพิ่มพลังงาน
  • ไขมันดี: น้ำมันรำข้าว อะโวคาโด เพิ่มพลังงานต่อหน่วยสูง
  • วิตามินและแร่ธาตุ: ผัก ผลไม้ ธัญพืช เช่น ฟักทอง แครอท ฟักทอง ฟักเขียว ช่วยให้การทำงานของร่างกายเป็นไปตามปกติ รวมทั้งในเรื่องของภูมิต้านทาน

 

เมื่อลูกมีอาการเข้าข่ายขาดสารอาหาร ควรทำอย่างไร?

  • ปรึกษาแพทย์ เพื่อประเมินภาวะโภชนาการอย่างละเอียด
  • อาจต้องตรวจเลือดเพื่อดูการขาดวิตามินหรือแร่ธาตุ
  • วางแผนโภชนาการเฉพาะบุคคลร่วมกับผู้เชี่ยวชาญ
  • หากรุนแรง อาจต้องเสริมด้วยผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์

 

คำถามที่พบบ่อย

 

จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกขาดสารอาหาร

สามารถสังเกตได้จากหลายปัจจัย เช่น น้ำหนักและส่วนสูงต่ำกว่าเกณฑ์ มีอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ผิวแห้ง ซีด หรือมีพฤติกรรมเบื่ออาหาร หากพ่อแม่สงสัย ควรพาลูกพบแพทย์เพื่อตรวจประเมินภาวะโภชนาการ

 

PEM ย่อมาจากอะไร

PEM ย่อมาจาก Protein-Energy Malnutrition หรือภาวะขาดทั้งพลังงานและโปรตีน เป็นภาวะที่พบได้ในเด็กที่ได้รับอาหารไม่เพียงพอในระยะเวลานาน ซึ่งอาจทำให้ร่างกายผอมแห้ง กล้ามเนื้อฝ่อ บวม หรืออ่อนแรง หากปล่อยไว้อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต

 

รู้ได้ยังไงว่าขาดสารอาหาร

สามารถตรวจได้จากหลายวิธี เช่น ดูจากค่าดัชนีมวลกาย (BMI) ในเบื้องต้น หากต่ำกว่าเกณฑ์ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อพิจารณาตรวจอย่างอื่นเพิ่มเติม อาทิการตรวจเลือดซึ่งสามารถบอกได้ว่าขาดวิตามินหรือแร่ธาตุใด เช่น ธาตุเหล็ก วิตามินดี วิตามินเอ เป็นต้น

 

สรุป

ภาวะเด็กขาดสารอาหารเป็นปัญหาที่ต้องให้ความสำคัญ เพราะส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพ พัฒนาการ และคุณภาพชีวิตในระยะยาว การดูแลเรื่องโภชนาการตั้งแต่ลูกยังเล็ก เป็นการวางรากฐานสุขภาพที่ดีให้กับลูกในอนาคต การเฝ้าระวังและสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด รวมถึงการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเมื่อพบความผิดปกติ จะช่วยให้สามารถแก้ไขได้ทันก่อนที่จะเกิดภาวะรุนแรง

อ้างอิงจาก

https://www.petcharavejhospital.com/th/Article/article_detail/Malnutrition-Disease

https://www.unicef.org/thailand/th/press-releases/%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%94%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%A5%E0%B8%94%E0%B8%A5%E0%B8%87

https://www.paolohospital.com/th-TH/chokchai4/Article/Details/10-%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8D%E0%B8%B2%E0%B8%93%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%99--%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%9A%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B9%E0%B8%81%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%93%E0%B8%81%E0%B8%B3%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%87--%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3-

https://www.bnhhospital.com/th/article/wasting

https://www.rch.org.au/clinicalguide/guideline_index/Micronutrient_deficiency/

https://www.nonthavej.co.th/Kids-Nutrition.php

https://ces.wu.ac.th/news/08/n23427.pdf

https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/413/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B8(%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%881)/

ภาพจาก Freepik

M25-054

carelinepic_resized2

ไฮ-แฟมิลี่ แคร์ไลน์

บริการให้คำปรึกษาในทุกๆเรื่องที่คุณแม่กังวลใจ โดยทีมผู้เชี่ยวชาญ พยาบาล นักโภชนาการและคุณแม่ ที่พร้อมอยู่เคียงข้าง ตลอด 24 ชั่วโมง

x