ของเล่นเสริมพัฒนาการ เลือกอย่างไรให้เหมาะกับช่วงวัยของลูก

ของเล่นไม่ใช่แค่สิ่งที่ทำให้ลูกสนุก แต่ยังเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยส่งเสริมพัฒนาการของเด็ก
ในช่วงวัยแรกเริ่ม โดยเฉพาะในช่วง 0-3 ปี ซึ่งเป็นช่วงที่สมองและร่างกายเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว
เด็กในวัยนี้เรียนรู้ผ่านการสัมผัส เคลื่อนไหว และการเล่นเป็นหลัก การเลือกของเล่นที่เหมาะสม
จึงมีผลต่อการเรียนรู้ ทักษะทางร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญาอย่างมาก

จากงานวิจัยใน ResearchGate (2023) พบว่า เด็กในวัยก่อนเรียนมักเลือกของเล่นที่สามารถ
ตอบสนองทางประสาทสัมผัส เช่น ของเล่นที่มีสีสัน เสียง หรือเคลื่อนไหวได้ ซึ่งช่วยดึงดูดความสนใจ
และเพิ่มระยะเวลาการเล่น โดยของเล่นที่เด็กเล่นได้นานมักจะช่วยส่งเสริมการพัฒนาสมาธิ
และทักษะเฉพาะทางได้ดีกว่า

เลือกอ่านตามหัวข้อที่ต้องการ

ของเล่นเสริมพัฒนาการตามช่วงอายุ

วัย 0-3 เดือน – กระตุ้นประสาทสัมผัสเบื้องต้น

วัย 4-6 เดือน – เริ่มคว้า จับ เขย่า

วัย 7-12 เดือน – ส่งเสริมกล้ามเนื้อและการเคลื่อนไหว

วัย 1-3 ปี – ของเล่นเสริมจินตนาการ การคิดวิเคราะห์

วิธีเลือกของเล่นเสริมพัฒนาการที่เหมาะกับลูกน้อย

ข้อควรระวังในการเลือกของเล่นสำหรับเด็ก

ของเล่นเสริมพัฒนาการตามช่วงอายุ

การเลือกของเล่นเสริมพัฒนาการให้เหมาะสมกับช่วงวัยของลูก ไม่เพียงแต่ช่วยให้เด็กเล่นได้
อย่างสนุกและปลอดภัย แต่ยังเป็นการตอบสนองต่อความต้องการของพัฒนาการในแต่ละช่วงวัย
อย่างเหมาะสมอีกด้วย เด็กแต่ละวัยมีทักษะ ความสนใจ และความสามารถที่แตกต่างกัน
การเลือกของเล่นที่ “ตรงกับช่วงวัย” จะช่วยกระตุ้นพัฒนาการที่จำเป็นในช่วงเวลานั้น ๆ ได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ ช่วยให้ลูกเรียนรู้จากการเล่นได้อย่างเต็มที่ และเติบโตอย่างสมดุลในทุกด้าน
มาดูกันว่า…ของเล่นเสริมพัฒนาการที่เหมาะสมในแต่ละช่วงวัย ควรมีลักษณะอย่างไรบ้าง

วัย 0-3 เดือน – กระตุ้นประสาทสัมผัสเบื้องต้น

เด็กวัยนี้ยังมองเห็นไม่ชัด แต่สามารถรับรู้เสียงและการสัมผัสได้ดี ของเล่นที่เหมาะควรเป็นสิ่งที่นุ่มนิ่ม
มีเสียงเบา และปลอดภัย เช่น โมบายแขวนเหนือเปล, ผ้านิ่มหลากผิวสัมผัส, ตุ๊กตาที่มีเสียงกรุ๊งกริ๊ง

วัย 4-6 เดือน – เริ่มคว้า จับ เขย่า

เด็กเริ่มใช้มือและปากสำรวจสิ่งรอบตัว การฝึกคว้าและเขย่าจะช่วยกระตุ้นกล้ามเนื้อมัดเล็ก
รวมถึงการประสานตา-มือ เช่น ยางกัด, ของเล่นที่มีเสียงเมื่อเขย่า, ลูกบอลนิ่มที่ถือถนัดมือ

วัย 7-12 เดือน – ส่งเสริมกล้ามเนื้อและการเคลื่อนไหว

เด็กเริ่มคลาน ลุกนั่ง และพยายามยืน ของเล่นควรช่วยให้เขาได้เคลื่อนไหวร่างกายอย่างปลอดภัย
เช่น รถเข็นพยุงเดิน, กล่องหยอดบล็อก, ของเล่นผลัก-ดึง

วัย 1-3 ปี – ของเล่นเสริมจินตนาการ การคิดวิเคราะห์

ช่วงวัยนี้ เด็กชอบเลียนแบบผู้ใหญ่และเริ่มมีจินตนาการ การเล่นแบบบทบาทสมมติช่วยเสริมทักษะ
ทางสังคม ความคิดสร้างสรรค์ และการแก้ปัญหา เช่น ตัวต่อไม้, ชุดเครื่องครัว, ตุ๊กตา, หนังสือนิทานภาพ

วิธีเลือกของเล่นเสริมพัฒนาการที่เหมาะกับลูกน้อย

เหมาะสมกับช่วงอายุ: เพื่อให้เด็กเล่นได้อย่างพอดี ไม่ยากหรือง่ายเกินไป
กระตุ้นประสาทสัมผัส: เช่น มีสีสัน เสียง หรือผิวสัมผัสที่แตกต่าง
เสริมพัฒนาการที่หลากหลาย: ทั้งร่างกาย ภาษา อารมณ์ และจินตนาการ
ปลอดภัย: ทำจากวัสดุปลอดสารพิษ ไม่มีขอบแหลมคม หรือชิ้นส่วนเล็กเกินไป
เล่นได้หลายรูปแบบ: ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ ไม่จำกัดวิธีเล่น
นอกจากนี้ พ่อแม่ควรเล่นร่วมกับลูก เพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์และช่วยกระตุ้นพัฒนาการ
ด้านภาษาและอารมณ์ในเวลาเดียวกัน

ข้อควรระวังในการเลือกของเล่นสำหรับเด็ก

แม้ของเล่นจะช่วยพัฒนาทักษะ แต่หากเลือกผิดประเภทหรือไม่มีความปลอดภัย อาจก่อให้เกิดอันตรายได้
ของเล่นขนาดเล็กเกินไป: อาจเสี่ยงต่อการสำลักหรือกลืน โดยเฉพาะในเด็กต่ำกว่า 3 ปี
วัสดุไม่ปลอดภัย: ต้องหลีกเลี่ยงของเล่นที่มีกลิ่นฉุน หรือใช้สีเคมี
เสียงดังเกินไป: อาจส่งผลต่อพัฒนาการทางการได้ยิน
ของเล่นที่เล่นแบบอัตโนมัติ: เช่น ของเล่นกดแล้วเคลื่อนไหวเอง อาจลดโอกาสที่เด็กจะใช้ความคิดหรือจินตนาการ

ของเล่นเสริมพัฒนาการคือเครื่องมือสร้างรากฐานที่สำคัญให้กับลูก การเลือกอย่างเข้าใจ
และใส่ใจในแต่ละช่วงวัย จะช่วยให้ลูกเติบโตอย่างมีคุณภาพ ทั้งทางร่างกายและจิตใจ
พร้อมเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ อย่างสนุกและปลอดภัยในทุกวัน

อ้างอิงจาก

https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3
https://th.plantoys.com/blogs/blog/%E0%B8%9E%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89-%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A5%E0%B8%B9%E0%B8%81%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A2?srsltid=AfmBOopJ9V_LRXXAEvfHwdD1nW_08VvVqo8qzhm01QSdMEpkQZUVLY96

ภาพจาก Freepik

M25-064