สิ่งสำคัญที่ควรทราบ
นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก เราสนับสนุนคำแนะนำขององค์การอนามัยโลกในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวในช่วง 6 เดือนแรกของชีวิต จากนั้นเริ่มให้อาหารเสริมตามวัยที่ปลอดภัยอย่างเหมาะสมร่วมกับนมแม่จนครบ 2 ปี หรือนานกว่านั้น การได้รับโภชนาการที่ดีและสมดุลของมารดาในช่วงให้นมบุตรจึงมีความสำคัญยิ่ง ทั้งนี้ หากมีความจำเป็นต้องใช้นมผสม ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพก่อนตัดสินใจ และควรปฏิบัติตามข้อแนะนำในการเตรียมและการใช้อย่างระมัดระวังเพื่อสุขภาพที่ดีของลูกรัก
โภชนาการที่ดีควบคู่กับการส่งเสริมพัฒนาการในแต่ละช่วงวัย คือ รากฐานสำคัญสำหรับการเจริญเติบโตของลูกรัก ไฮ-แฟมิลี่คลับ พร้อมเคียงข้างคุณแม่ ด้วยข้อมูลด้านโภชนาการและพัฒนาการที่เป็นประโยชน์ เพื่อสนับสนุนคุณภาพชีวิตที่ดีของทั้งคุณแม่และลูกรัก
เมื่อผ่านการผ่าตัด ไม่ว่าผ่าคลอด ผ่าตัดใหญ่ หรือผ่าตัดเล็ก ร่างกายจะเข้าสู่ช่วงฟื้นฟูที่ต้องการสารอาหารเป็นตัวช่วยหลักในการฟื้นฟูแผล สร้างเนื้อเยื่อใหม่ และเสริมภูมิคุ้มกันอย่างเร่งด่วน หลายคนอาจยังสงสัยว่าแผลผ่าตัดควรกินอะไรถึงจะหายไว หรือมีอาหารอะไรที่ไม่ควรรับประทาน อะไรที่ต้องเลี่ยง บทความนี้รวบรวมข้อมูลที่ต้องรู้มาให้แล้ว เพื่อให้คุณฟื้นตัวได้อย่างปลอดภัยและมั่นใจ
เลือกอ่านตามหัวข้อที่ต้องการ
อาหารแนะนำสำหรับ 7 วันแรกหลังการผ่าตัด
โปรตีนกับการหายของแผลผ่าตัดสำคัญแค่ไหน
แผลผ่าตัดกินไข่ได้ไหม? ความเชื่อและข้อเท็จจริง
อาหารที่ควรหลีกเลี่ยงหลังผ่าตัดเพื่อป้องกันแผลอักเสบ
อาหารเสริมจำเป็นหรือไม่ในการฟื้นตัวจากแผลผ่าตัด
ตัวอย่างเมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยหลังผ่าตัด
ตรวจสอบบทความโดย: มนภรณ์ มาร์ทากอน
วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาโภชนศาสตร์
อาหารแนะนำสำหรับ 7 วันแรกหลังการผ่าตัด
ช่วง 7 วันแรกถือเป็นช่วงสำคัญของการฟื้นตัวจากการผ่าตัด ร่างกายจะอยู่ในภาวะเปราะบาง ระบบย่อยอาหารอาจทำงานช้าลงจากผลของยาระงับความรู้สึก และถ้าถามว่าแผลผ่าตัดกินอะไรหายเร็ว อาหารที่รับประทานจึงควรย่อยง่าย ลดการกระตุ้นระบบทางเดินอาหาร และไม่เพิ่มแรงดันในช่องท้อง เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม น้ำซุปใส ผักต้ม ผลไม้เนื้อนิ่มอย่างกล้วยน้ำว้า มะละกอสุก หรือฝรั่งไม่ฝาด นอกจากนี้ควรแบ่งมื้ออาหารเป็นมื้อเล็ก ๆ แต่บ่อยขึ้น เพื่อให้ร่างกายดูดซึมสารอาหารได้ดีและไม่หนักท้อง
โปรตีนกับการฟื้นตัวของแผลผ่าตัดสำคัญแค่ไหน
โปรตีนเปรียบเหมือนวัสดุก่อสร้างของร่างกาย โดยเฉพาะในช่วงที่แผลผ่าตัดกำลังสมานตัว ร่างกายจะเร่งสร้างเซลล์ใหม่ ซ่อมแซมเนื้อเยื่อ และสร้างคอลลาเจนเพื่อเชื่อมผิวหนังเข้าหากัน อาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น ไข่ขาว ปลา อกไก่ เต้าหู้ ถั่วเหลือง และผลิตภัณฑ์จากถั่ว สามารถช่วยลดโอกาสการติดเชื้อ ทำให้แผลหายเร็วขึ้น และยังช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้ดีในช่วงที่ร่างกายอ่อนแอจากการผ่าตัดอีกด้วย แนะนำให้กระจายโปรตีนในแต่ละมื้อ เพื่อการดูดซึมที่มีประสิทธิภาพสูงสุด
แผลผ่าตัดกินไข่ได้ไหม? ความเชื่อและข้อเท็จจริง
ความเชื่อดั้งเดิมที่ว่าไข่ทำให้แผลนูนหรือเป็นแผลคีลอยด์นั้น ยังไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์รองรับ ปัจจุบันแพทย์ส่วนใหญ่แนะนำว่าไข่ โดยเฉพาะไข่ขาว เป็นแหล่งโปรตีนคุณภาพดี ย่อยง่าย และเหมาะสำหรับผู้ป่วยหลังผ่าตัด หากไม่มีประวัติแพ้ไข่ การบริโภคไข่วันละ 1-2 ฟองสามารถช่วยเร่งการฟื้นตัวของร่างกายได้เป็นอย่างดี อย่างไรก็ตาม ควรหลีกเลี่ยงไข่ดิบหรือไข่ลวกแบบไม่สุก เนื่องจากอาจเสี่ยงต่อเชื้อจุลินทรีย์ที่กระตุ้นการติดเชื้อในแผล
อาหารที่ควรหลีกเลี่ยงหลังผ่าตัดเพื่อป้องกันแผลอักเสบ
เมื่อรู้ว่าแผลผ่าตัดกินอะไรหายเร็วแล้ว มาดูอาหารบางชนิดอาจกระตุ้นให้แผลเกิดการอักเสบ สมานช้าลง หรือเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อ ได้แก่
- ของหมักดอง เช่น ปลาร้า หน่อไม้ดอง กะปิ เพราะอาจมีสารก่อการอักเสบหรือจุลินทรีย์ปนเปื้อน
- อาหารดิบหรือสุก ๆ ดิบ ๆ เช่น ปลาดิบ ไข่ดิบ หรือเนื้อที่ปรุงไม่สุกเต็มที่
- อาหารมันจัด/ทอด เช่น หมูทอด ไก่ทอด เพราะย่อยยาก ทำให้ลำไส้ทำงานหนักขึ้น
- แอลกอฮอล์และคาเฟอีน ทำให้เส้นเลือดหดตัว เลือดไหลเวียนไม่สะดวก และแผลสมานช้า การหลีกเลี่ยงอาหารเหล่านี้ในช่วง 2 สัปดาห์หลังผ่าตัดจะช่วยให้แผลหายได้รวดเร็วและปลอดภัยยิ่งขึ้น
อาหารเสริมจำเป็นหรือไม่ในการฟื้นตัวจากแผลผ่าตัด
ในบางกรณี โดยเฉพาะผู้ที่รับประทานอาหารได้น้อย หรือมีโรคประจำตัวที่ทำให้ดูดซึมสารอาหารได้ไม่เต็มที่ การเสริมวิตามินหรือแร่ธาตุอาจเป็นสิ่งจำเป็น เช่น:
- วิตามินซี ช่วยสร้างคอลลาเจน กระตุ้นภูมิคุ้มกัน
- วิตามินเอและอี ช่วยในการซ่อมแซมผิวและเนื้อเยื่อ
- สังกะสี (Zinc) ส่งเสริมการสมานแผล ป้องกันแผลติดเชื้อ อาหารเสริมควรเลือกภายใต้คำแนะนำของแพทย์ เพราะการใช้เกินปริมาณอาจให้ผลข้างเคียง เช่น วิตามินเอสูงเกินไปอาจเป็นพิษต่อตับ หรือเสี่ยงเลือดออกง่ายหากใช้วิตามินอีร่วมกับยาต้านเกล็ดเลือด
ตัวอย่างเมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยหลังผ่าตัด
เมนูที่ดีควรเน้นอาหารย่อยง่าย ให้พลังงาน และโปรตีนสูง ดังนี้:
- เช้า: โจ๊กข้าวกล้อง + ไข่ขาว 1 ฟอง + ฝรั่ง
- กลางวัน: ข้าวกล้อง + แกงจืดเต้าหู้หมูสับ + ผักลวก + น้ำผลแบบไม่ใส่น้ำตาล
- เย็น: ซุปปลานึ่ง + ข้าวต้มข้าวโอ๊ต + แอปเปิล
- ของว่าง: นมถั่วเหลือง หรือขนมธัญพืชอบ
- ดื่มน้ำสะอาดระหว่างวันอย่างน้อย 6-8 แก้ว และหลีกเลี่ยงน้ำหวานหรือน้ำอัดลมเนื่้องจากมีน้ำตาลสูง เพิ่มการอักเสบได้
สมุนไพรไทยที่ช่วยให้แผลผ่าตัดหายเร็วขึ้น
สมุนไพรบางชนิดมีฤทธิ์สมานแผล ต้านอักเสบ และช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น เช่น:
- ใบบัวบก: ลดอาการบวม ลดการอักเสบช่วยให้แผลหายไว
- ขมิ้นชัน: มีสาร curcumin ช่วยยับยั้งการอักเสบและเชื้อแบคทีเรีย
- ว่านหางจระเข้:ลดการอักเสบ ทำให้ผิวชุ่มชื้น ลดรอยแผลเป็น ลดการระคายเคือง ควรเลือกใช้ในรูปแบบปลอดเชื้อ เช่น แบบสกัดสำเร็จ แคปซูล หรือครีมเฉพาะจุด และไม่ควรทาบนแผลเปิดโดยตรงหากไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์
เคล็ดลับการกินอาหารเพื่อเสริมการฟื้นตัวแบบธรรมชาติ
1. เน้นความสด สะอาด ปรุงสุกให้ทั่ว: เพื่อลดโอกาสการรับเชื้อเข้าสู่ร่างกายจากอาหาร
2. แบ่งอาหารเป็นมื้อย่อย ๆ 4-6 มื้อต่อวัน: เพื่อให้ระบบย่อยอาหารทำงานไม่หนักเกินไป
3. พักผ่อนให้เพียงพอ:6-8 ชม.ต่อวัน ร่างกายจะซ่อมแซมแผลดีที่สุดขณะนอนหลับ
4. เคลื่อนไหวเบา ๆ: เช่น เดินช้า ๆ ในบ้าน เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด ซึ่งช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น
5. พบแพทย์ตามนัด ตรวจแผลอย่างสม่ำเสมอ:เพื่อติดตามการหายของแผล ภาวะแทรกซ้อนต่างๆที่อาจพบได้
การใส่ใจเรื่องอาหารและการดูแลตัวเองอย่างถูกวิธี จะช่วยให้การฟื้นตัวหลังผ่าตัดเป็นไปอย่างราบรื่น ลดภาวะแทรกซ้อน และทำให้คุณกลับมาใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างมั่นใจ
ไฮ-แฟมิลี่ แคร์ไลน์
บริการให้คำปรึกษาในทุกๆเรื่องที่คุณแม่กังวลใจ โดยทีมผู้เชี่ยวชาญ พยาบาล นักโภชนาการและคุณแม่ ที่พร้อมอยู่เคียงข้าง ตลอด 24 ชั่วโมง
© Hi-Family Club 2019