สิ่งสำคัญที่ควรทราบ

นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก เราสนับสนุนคำแนะนำขององค์การอนามัยโลกในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวในช่วง 6 เดือนแรกของชีวิต จากนั้นเริ่มให้อาหารเสริมตามวัยที่ปลอดภัยอย่างเหมาะสมร่วมกับนมแม่จนครบ 2 ปี หรือนานกว่านั้น การได้รับโภชนาการที่ดีและสมดุลของมารดาในช่วงให้นมบุตรจึงมีความสำคัญยิ่ง ทั้งนี้ หากมีความจำเป็นต้องใช้นมผสม ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพก่อนตัดสินใจ และควรปฏิบัติตามข้อแนะนำในการเตรียมและการใช้อย่างระมัดระวังเพื่อสุขภาพที่ดีของลูกรัก

โภชนาการที่ดีควบคู่กับการส่งเสริมพัฒนาการในแต่ละช่วงวัย คือ รากฐานสำคัญสำหรับการเจริญเติบโตของลูกรัก ไฮ-แฟมิลี่คลับ พร้อมเคียงข้างคุณแม่ ด้วยข้อมูลด้านโภชนาการและพัฒนาการที่เป็นประโยชน์ เพื่อสนับสนุนคุณภาพชีวิตที่ดีของทั้งคุณแม่และลูกรัก

ยาแก้ปวดท้องเด็ก เข้าใจสาเหตุและอาการให้ถูกก่อนจัดยาให้ลูก

อาการปวดท้องในเด็กอาจดูเหมือนเรื่องเล็ก แต่ความจริงแล้วอาจเป็นสัญญาณของโรคต่าง ๆ การให้"ยาแก้ปวดท้องเด็ก ไม่ควรซื้อใช้เองหากไม่เข้าใจอาการลูกอย่างแท้จริง บทความนี้อธิบายสาเหตุ วิธีสังเกต อาการควรพบแพทย์ รวมถึงชนิดยาที่ใช้ได้ในเด็ก พร้อมข้อควรระวัง

เลือกอ่านตามหัวข้อที่ต้องการ

อาการปวดท้องในเด็กเกิดจากสาเหตุใดบ้าง

วิธีสังเกตอาการปวดท้องที่ควรหรือไม่ควรให้ยา

ยาแก้ปวดท้องเด็กมีกี่ประเภท และต่างกันอย่างไร

ข้อควรรู้ก่อนเลือกซื้อยาแก้ปวดท้องสำหรับเด็ก

ยาสามัญประจำบ้านที่ใช้บรรเทาอาการปวดท้องในเด็ก

คำแนะนำจากแพทย์เกี่ยวกับการใช้ยาแก้ปวดท้องในเด็ก

อาการปวดท้องที่ควรรีบพบแพทย์

อาหารที่ควรหลีกเลี่ยงเมื่อเด็กปวดท้อง

ตรวจสอบบทความโดย: มนภรณ์ มาร์ทากอน
วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาโภชนศาสตร์

อาการปวดท้องในเด็กเกิดจากสาเหตุใดบ้าง

ระบบย่อยอาหารผิดปกติ เช่น ท้องอืด ท้องเฟ้อ ท้องผูก หรือกรดไหลย้อน ซึ่งพบได้บ่อยในเด็กที่กินอาหารไม่ตรงเวลา หรือกินอาหารที่ย่อยยาก เช่น ของมัน ของทอด ของหวาน

ติดเชื้อ เช่น ไวรัสลงกระเพาะ อาหารเป็นพิษ หรือท้องเสียจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ที่อาจทำให้ลูกปวดท้อง ปวดเกร็ง และถ่ายเหลวบ่อยครั้ง

ภาวะลำไส้กลืนกัน หรือไส้ติ่งอักเสบ ซึ่งเป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องได้รับการรักษาทันที เพราะอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้

ปัจจัยทางจิตใจ เช่น เครียดหรือวิตกกังวล โดยเฉพาะในเด็กวัยเรียนที่อาจบ่นปวดท้องในช่วงก่อนเข้าเรียนหรือก่อนสอบ

วิธีสังเกตอาการปวดท้องที่ควรหรือไม่ควรให้ยา

ปวดเป็นพัก ๆ และมีอาการดีขึ้นหลังขับถ่าย อาจไม่ต้องใช้ยา แต่ควรดูแลเรื่องโภชนาการและการขับถ่ายให้สม่ำเสมอ
ปวดแน่นท้องร่วมกับท้องผูกหรือท้องเสีย ควรดูอาการก่อนและพิจารณาปรึกษาแพทย์ก่อนให้ยาเพราะการใช้ยาไม่ถูกประเภทอาจทำให้อาการแย่ลง
อาเจียนรุนแรง มีไข้สูง ตัวซีด ซึม หรือปวดเฉียบพลัน ควรหลีกเลี่ยงการให้ยาและพาไปพบแพทย์ทันทีเพราะอาจเป็นสัญญาณของภาวะฉุกเฉิน

ยาแก้ปวดท้องเด็กมีกี่ประเภท และต่างกันอย่างไร

โดยทั่วไป ยาแก้ปวดท้องสำหรับเด็กแบ่งออกได้เป็น 4 กลุ่ม ได้แก่

- ยาขับลม บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ช่วยลดกรด แก๊สในลำไส้ ทำให้เด็กสบายท้องมากขึ้น

- ยาลดการบีบเกร็งของลำไส้ ช่วยให้กล้ามเนื้อลำไส้คลายตัว ใช้ในกรณีปวดบิด บีบ เกร็ง เป็นๆ หายๆ

- ยาฆ่าเชื้อในลำไส้ ใช้ในกรณีติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งต้องให้ภายใต้การดูแลของแพทย์เท่านั้น

- ยาสมุนไพร เช่น ยาขิง ยาธาตุอบเชย บรรเทาอาการท้องอืด ขับลม แน่นจุกเสียด

ข้อควรรู้ก่อนเลือกซื้อยาแก้ปวดท้องสำหรับเด็ก

- ควรเลือกยาที่ระบุว่าเหมาะสำหรับเด็ก โดยดูจากอายุและน้ำหนักของลูกเพื่อให้แน่ใจว่าได้รับปริมาณยาที่ถูกต้อง

- หลีกเลี่ยงการใช้ยาสำหรับผู้ใหญ่ หรือนำยาของผู้ใหญ่แบ่งให้เด็ก เพราะอาจเกิดผลข้างเคียงหรือเป็นอันตราย

- ไม่ควรซื้อยากินเองหากไม่แน่ใจในสาเหตุของอาการ เพราะอาจปิดบังอาการสำคัญของโรคทำให้วินิจฉัยได้ยากขึ้น

- อ่านฉลากยาให้ละเอียด และทำตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัดหากมีข้อสงสัยควรปรึกษาเภสัชกรก่อนใช้ยา

ยาสามัญที่ใช้บรรเทาอาการปวดท้องในเด็ก

ยาธาตุน้ำแดง เหมาะสำหรับลดอาการจุกเสียด แน่นท้อง โดยเด็กอายุ 6-12 ปี รับประทานครั้งละครึ่งถึง 1 ช้อนโต๊ะ อายุมากกว่า 12 ปี รับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนโต๊ะ ก่อนอาหาร เช้า-กลางวัน-เย็น

ยาธาตุน้ำขาว เหมาะสำหรับท้องเสีย หรือท้องอืด ท้องเฟ้อ รับประทานหลังอาหาร เช้า กลวงวัน เย็น หรือ ทุก 4-6 ชม.โดยให้ในขนาดเท่ากันกับยาธาตุน้ำแดง

ยาลดกรดหรือยาเคลือบกระเพาะ ช่วยลดกรดในกระเพาะ ใช้กรณีเด็กมีอาการปวดแสบยอดอก หรือแน่นท้องจากกรดเกิน โดยเด็กอายุ 3-6 ปี รับประทานครั้งละครึ่งถึง 1 ช้อนชา และอายุ 6-12 ปี รับประทาน 1-2 ช้อนชา รับประทานก่อนอาหารหรือทันทีที่มีอาการ

ORS (ผงเกลือแร่) ใช้ในกรณีมีอาการท้องเสียร่วมด้วย เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำที่เป็นอันตรายต่อเด็ก

คำแนะนำจากแพทย์เกี่ยวกับการใช้ยาแก้ปวดท้องในเด็ก

ไม่ควรให้ยาเพื่อกดอาการ ก่อนทราบสาเหตุที่แท้จริง เพราะอาจปิดบังอาการที่สำคัญต่อการวินิจฉัย

การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกร โดยเฉพาะในเด็กเล็กที่มีระบบการเผาผลาญต่างจากผู้ใหญ่

อย่าใช้ยาร่วมกันหลายชนิด เพราะอาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยาได้

ควรสังเกตอาการหลังใช้ยาเสมอ หากไม่ดีขึ้นใน 24 ชั่วโมง หรือมีอาการแย่ลง ควรปรึกษาแพทย์ทันที

อาการปวดท้องที่ควรรีบพบแพทย์

ปวดรุนแรงและเฉียบพลัน โดยเฉพาะบริเวณท้องน้อยด้านขวาเพราะอาจเป็นสัญญาณของไส้ติ่งอักเสบ

ปวดท้องร่วมกับอาเจียน ถ่ายเหลวเป็นน้ำ มากกว่า 3 ครั้ง หรือมีมูกปนเลือด หรือมีกลิ่นคาวรุนแรงกินอาหารน้อยลง เด็กดู ซึม ไม่มีแรงหรือไม่ตอบสนอง

ปวดท้องเรื้อรัง นานเกิน 2 สัปดาห์ โดยไม่มีสาเหตุชัดเจน ควรตรวจหาสาเหตุโดยละเอียด

อาหารที่ควรหลีกเลี่ยงเมื่อเด็กปวดท้อง

อาหารรสจัด รสหวาน หรือของทอดมัน ที่ทำให้ย่อยยากและอาจเพิ่มอาการระคายเคืองในกระเพาะและลำไส้

อาหารที่ทำให้เกิดแก๊ส เช่น นมวัว ถั่ว หรือน้ำอัดลม น้ำผลไม้ ซึ่งอาจทำให้เด็กท้องอืดและปวดแน่นมากขึ้น

อาหารหมักดองหรือไม่สะอาด เสี่ยงต่อการติดเชื้อในทางเดินอาหาร ซึ่งจะทำให้อาการปวดท้องรุนแรงขึ้นและเสี่ยงต่อภาวะขาดน้ำและหากเด็กมีอาการท้องเสีย ถ่ายเหลว ร่วมด้วย ควรงดผัก และ ผลไม้จนกว่าอาการจะดีขึ้น

อ้างอิงจาก

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34045320/
https://www.vimut.com/article/diarrhea-symptoms
https://www.sikarin.com/video/children-excretion
https://www.bumrungrad.com/th/health-blog/september-2020/abdominal-pain-children
https://www.vimut.com/article/Abdominal-pain-child
https://empowerliving.doctor.or.th/case/915
https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/infographic/%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%81/
https://www.synphaet.co.th/children-ramintra/%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%81/
https://www.doctor.or.th/article/detail/5449
https://www.rama.mahidol.ac.th/sites/default/files/public/img/infographics/infographics298-031165.pdf
https://www.thaihealth.or.th/%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%96%E0%B8%B9%E0%B8%81%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87-2/
https://www.doctor.or.th/article/detail/5449
https://www.rama.mahidol.ac.th/sites/default/files/public/img/infographics/infographics298-031165.pdf
https://www.thaihealth.or.th/%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%96%E0%B8%B9%E0%B8%81%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87-2/
https://www.doctor.or.th/article/detail/5449
https://www.synphaet.co.th/children-ramintra/%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%81/
https://www.doctor.or.th/article/detail/5449
https://www.paolohospital.com/th-TH/samut/Article/Details/cat/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A9%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%81